Geef kinderen een stem!
In Nederland ontvangen een half miljoen kinderen jeugdzorg. En jaarlijks zijn er bijna 10.000 kinderen voor wie sprake is van een gedwongen uithuisplaatsing. Deze kinderen zijn kwetsbaar, voelen zich machteloos en niet gehoord. Ze snappen soms niet waarom ze uit huis zijn geplaatst of ze denken dat het hun schuld is. Dat heeft ernstige gevolgen voor hun welzijn en ontwikkeling. Anouk Goemans onderzoekt hoe kinderen bij uithuisplaatsing zich veilig en gehoord kunnen voelen, en hoe een steunfiguur daarbij kan helpen. ‘We willen het liefst dat alle kinderen thuis opgroeien. Dat lukt helaas niet altijd. Kinderen hebben er recht op dat we kennis verzamelen om ervoor te zorgen dat een uithuisplaatsing zo min mogelijk schadelijk is voor kinderen of zelfs voorkomen kan worden.’
Geef kinderen een stem bij uithuisplaatsing
Elk kind verdient het om veilig, gezond en geborgen op te groeien. Maar in sommige gezinnen lukt dat helaas niet. Jaarlijks zijn er bijna 10.000 kinderen in Nederland voor wie sprake is van een gedwongen uithuisplaatsing. Dat is ontzettend ingrijpend. Want hoe onveilig de situatie ook is, kinderen houden onvoorwaardelijk van hun ouders. Deze kinderen zijn vaak kwetsbaar, voelen zich machteloos en niet gehoord. Ze snappen soms niet waarom ze uit huis zijn geplaatst of kampen met een schuldgevoel. Dat heeft ernstige gevolgen voor hun welzijn en ontwikkeling.
Anouk Goemans is bijzonder hoogleraar jeugdhulp en jeugdbescherming en onderzoekt hoe de stem van kinderen beter gehoord kan worden bij uithuisplaatsing. ‘Het is zoiets heftigs, dat ingrijpen in het gezinsleven. Kinderen vragen vaak: ‘zou ik niet voor een deel nog bij mijn vader of moeder kunnen zijn?’ Want zij zijn toch vaak het liefst bij hun ouders, ook al is het thuis niet optimaal. Deze kinderen hebben het recht om gehoord te worden en dat er iets met hun mening gedaan wordt. Met dit onderzoek hoop ik meer handvatten te vinden voor hoe we dat kunnen doen.
Welke rol speelt het gebrek aan vertrouwen?
Kinderen die thuis veel hebben meegemaakt, hebben vaak weinig vertrouwen in volwassenen en hulpverleners. Dat kan hen belemmeren om hun mening te geven, omdat ze denken dat niemand naar ze luistert. Met dit onderzoek wordt gekeken hoe dit vertrouwen een rol speelt bij uithuisplaatsingen. En of het hersteld kan worden, zodat kinderen beter in staat zijn om hun stem te laten horen en zodat professionals weten wat kinderen nodig hebben om hun stem te laten horen.
Hoe kan een steunfiguur kinderen bijstaan?
In diverse landen worden kinderen bij een uithuisplaatsing bijgestaan door een steunfiguur. Die kan helpen bij het vertolken van de stem van het kind. Hij of zij legt uit wat er gebeurt en behartigt de belangen van het kind. Met dit onderzoek wordt gekeken naar wat werkt en wat de ervaringen van kinderen zijn met zo’n steunfiguur. Zodat onderbouwd advies gegeven kan worden om dat in Nederland ook te gaan doen.
Kinderen die zelf ook ervaringsdeskundig zijn krijgen een belangrijke rol in het onderzoek. Hun aanbevelingen in combinatie met wetenschappelijke kennis vormen de basis voor het concrete resultaat. Zoals een adviesrapportage voor beleidsmakers en professionals en een praktische tool voor jeugdigen en professionals.
Doneer nu en geef kinderen een stem
Elk kind telt. Alle kennis die we hier verzamelen, helpt om uithuisplaatsing minder schadelijk te maken. Dat is cruciaal voor het kind, voor het gezin en voor de maatschappij. Samen helpen we kinderen om op te groeien tot veerkrachtige volwassenen.
Het onderzoeksteam achter dit project: Geef kinderen een stem bij uithuisplaatsing, bestaat uit drie topwetenschappers van de Universiteit Leiden, die hun krachten bundelen om kinderen een stem te geven in gedwongen uithuisplaatsingen.
 |
‘Het is ontzettend heftig als je als kind niet bij je ouders kunt blijven. Kinderen snappen niet altijd waarom ze weg moeten en denken soms dat het hun schuld is, dat zij het probleem zijn. Deze kinderen zijn kwetsbaar, voelen zich machteloos en niet gehoord. Als we niet goed naar hen luisteren, heeft dit ernstige gevolgen voor hun welzijn en ontwikkeling.’ — Prof.dr. Anouk Goemans |
 |
‘Kinderen beter beschermen begint bij goed naar hen te luisteren. Vaak worden er beslissingen óver hun genomen in plaats van mét hen. Met dit onderzoek willen we inzicht krijgen in hoe we kinderen in kwetsbare situaties beter kunnen betrekken bij besluiten die hen raken. Het gaat om hun toekomst. Zo geven we kinderen niet alleen een stem, maar versterken we ook hun autonomie, én maken we keuzes die het beste passen bij hun persoonlijke situatie.’ — Prof.dr. Lenneke Alink |
 |
‘De stem van het kind bij een uithuisplaatsing verdient meer aandacht. Dit onderzoek kijkt vanuit het perspectief van jongeren die helaas zelf in zo'n moeilijke situatie zitten of zaten. Door dit project te realiseren, dragen we bij aan het recht van kinderen om écht gehoord te worden.’ — Prof.mr.drs. Mariëlle Bruning |
Samen brengen zij juridische, pedagogische en praktijkkennis samen om een verschil te maken voor kinderen in kwetsbare situaties. Want elk kind telt!
Oegstgeester Golfclub slaat €1200 bij elkaar voor LUF Kinderfonds
De Oegstgeester Golfclub (OGC) stond dit jaar tijdens de jaarlijkse Grand Match opnieuw in het teken van sportiviteit én maatschappelijke betrokkenheid. Met hun deelname haalden de leden in totaal €1200 op voor het onderzoeksproject ‘Geef kinderen een stem bij uithuisplaatsing’ van Anouk Goemans, gesteund door het Leids Universiteits Fonds Kinderfonds.
De Grand Match
‘De Grand Match is een jaarlijks toernooi voor leden van de club,’ vertelt Georgine Schuurhuizen-Bosshardt, lerares en medeorganisator. 'Normaal gesproken spelen de heren en dames apart. Dit is de enige keer per jaar dat we duo’s vormen van mannen en vrouwen. Je vormt een duo samen met iemand die je niet kent. Samen moet je keuzes maken en je strategie bepalen: met welke van de twee ballen spelen we verder en hoe pakken we dit aan? Dat maakt het leuk en uitdagend.’
De golfclub organiseert dit toernooi al tien jaar en is uitgegroeid tot een traditie waar veel leden naar uitkijken. De deelnamekosten bedragen acht euro per persoon. ‘Dat bedrag gaat volledig naar een goed doel', benadrukt Schuurhuizen-Bosshardt.
Leden van OGC overhandigen de cheque voor het LUF Kinderfonds aan Lilian Visscher
Betrokken bij kinderen
Het goede doel heeft vaak te maken met kinderen. ‘De meeste leden zijn zelf grootouder. Ze voelen zich betrokken bij het welzijn van kinderen en kleinkinderen. Daarom spreekt een doel dat kinderen helpt ons extra aan,’ aldus Georgine.
Dit jaar kwam de suggestie van clublid Nanda de Bruin-van Veen om het onderzoeksproject ‘Geef kinderen een stem bij uithuisplaatsing’ te steunen. 'Iedereen was meteen enthousiast,' vertelt Schuurhuizen-Bosshardt. 'Dit onderwerp raakt ons allemaal. Als lerares zie ik hoe belangrijk het is dat kinderen zich gehoord voelen. Vaak wordt er óver kinderen gesproken in plaats van met hen. Dit project sluit aan bij de verandering die ik ook in het onderwijs zie, namelijk het kind zelf centraal zetten in het gesprek.’
Enthousiasme en gezelligheid
Dit jaar speelden er 68 deelnemers mee met de Grand Match. Naast de sportieve strijd stonden plezier en ontmoeting centraal. ‘De organisatie koppelt je aan iemand die je niet altijd kent. Dat levert verrassende en leuke contacten op,' zegt Georgine. De gezamenlijke hapjes, prijzen en de traditionele nazit maken het evenement compleet. Het resultaat is een geslaagde dag en een waardevolle bijdrage van €1200 aan belangrijk onderzoek. 'Voor ons is het de combinatie die dit toernooi bijzonder maakt,’ besluit Schuurhuizen-Bosshardt. ‘Namelijk plezier op de baan én iets betekenen voor kinderen die onze steun hard nodig hebben.’
Over het LUF Kinderfonds
Universiteit Leiden bestaat 450 jaar. In dit jaar kijkt de universiteit niet alleen terug, maar vooral vooruit. De jeugd heeft de toekomst, maar de mentale en fysieke gezondheid van jongeren staan zwaar onder druk. Daarom heeft voor Universiteit Leiden de jeugd de hoogste prioriteit. In het bijzonder kinderen die extra kwetsbaar zijn door een onveilige thuissituatie, mentale problemen of levensbedreigende ziekte. Dat vraagt om structurele oplossingen gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Leidse wetenschappers vanuit verschillende disciplines hebben de kennis en expertise om het verschil te maken. In dit bijzondere jaar bundelen de universiteit en het Leids Universiteits Fonds (LUF) hun krachten in het LUF Kinderfonds. Het LUF Kinderfonds steunt drie verschillende onderzoeksprojecten die zich inzetten voor zowel de mentale als de fysieke gezondheid van kinderen.
Wilt u meer informatie lezen over de onderzoeksprojecten en ook een bijdrage leveren? Dit kan via lufkinderfonds.nl.
Auteur: Merel Rem
